داده های 3 ساله تلسکوپ جیمز وب بصورت آنلاین در دسترس قرار گرفت
راستابلاگ: تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) از زمان پرتابش در روز کریسمس سال 2021 تاثیری بر نجوم داشته است که نمی توان آنرا دست کم گرفت. این تاثیر بر مطالعات اجرام در منظومه شمسی تا لبه فضای قابل مشاهده و نخستین کهکشان های قابل تصور بوده است.
به گزارش راستابلاگ به نقل از ایسنا، اگرچه پیش بینی می شد جیمز وب به یک بازیگر اصلی در مطالعه دورترین و باستانی ترین کهکشان ها تبدیل گردد، اما انتظار نمی رفت این تلسکوپ ۱۰ میلیارد دلاری چنین تاثیری بر یکی از جذاب ترین و درحال رشدترین مناطق نجوم داشته باشد و آن مطالعه سیارات فراتر از منظومه شمسی یا سیارات فراخورشیدی است.
به نقل از اسپیس، اما واقعیت اغلب انتظارات را برآورده نمی نماید. جاشوا لوترینگر (Joshua Lothringer)، دستیار ستاره شناس در مؤسسه علوم تلسکوپ فضایی (STScI) و کارشناس سیارات فراخورشیدی، در جشن سه سال علم سیارات فراخورشیدی از طرف جیمز وب، نخستین پلت فرم GitHub را برای عموم و دانشمندان به وجود آورده است تا ببینند کدام نوع سیارات توسط قدرتمندترین تلسکوپ فضایی بشر رصد می شوند.
او که در ۲۰ نشریه برمبنای مشاهدات جیمز وب همکاری داشته است، داشبورد سیاره فراخورشیدی را ساخته است که داده های مربوط به مطالعات سیاره فراخورشیدی جیمز وب را ارائه می دهد. این بخش سیارات فراخورشیدی را با نام و باتوجه به جرم آنها و مدت زمانی که طول می کشد تا آنها به دور ستاره مادر خود بچرخند، نشان میدهد.
لوترینگر می گوید: من می خواستم داشبورد را ایجاد کنم، برای اینکه هم اکنون مکان مناسبی برای مشاهده انواع سیارات رصد شده توسط جیمز وب وجود ندارد و نمی توان به سؤالاتی مانند "جیمزوب چند سیاره فرازمینی رصد کرده است؟" پاسخ داد. ما لیستی از مشاهدات مربوط به سیاره فراخورشیدی به نام TrExoLiSTS داریم که توسط همکار من نیکولای نیکولوف (Nikolay Nikolov)، همین طور در مؤسسه علوم فضایی تلسکوپ STScI به وجود آمده است، اما ما باید آنرا به خاصیت های سیاره واقعی در بایگانی سیاره فراخورشیدی ناسا متصل نماییم، کاری که با داشبورد انجام داده ایم.
این محقق توضیح داد که بمحض انجام این کار، او قادر به ایجاد برخی تجسم های مفید و محاسبه برخی آمار برای درک وسعت نمونه سیارات فراخورشیدی جیمز وب بوده است.
جیمز وب واقعاً انقلابی بوده است. حال تصور کردن زندگی بدون آن دشوار است! جیمز وب به ارائه تصویری بسیار کامل تر و دقیق تر از جو سیارات فراخورشیدی، دمای آنها و چه آب و هوای آنها، کمک می نماید.
حال می توانیم به این نوع سؤالات برای طیف وسیع تری از سیارات، همچون سیارات کوچک تر پاسخ دهیم.
علم سیارات فراخورشیدی تلسکوپ فضایی جیمز وب برمبنای اعداد
طبق داشبورد، تا ماه ژانویه سال ۲۰۲۵، جیمز وب حدود ۱۱۱ سیاره را رصد کرده است و برنامه هایی برای رصد حدود ۱۷ سیاره دیگر دارد. از این مجموع، حدود ۱۱۳ مورد، سیاره های درحال گذر هستند که از روی ستاره خود مستقیما بین ستاره و زمین عبور می کنند.
این گذر به جیمز وب اجازه می دهد تا نور عبوری از جو این سیارات را بررسی کند که به نوبه خود به دانشمندان کمک می نماید تا ترکیب این جوها را تعیین کنند.
لاترینگر می گوید: از این ۱۱۳ سیاره درحال گذر، ۶۴ سیاره، غول های گازی مانند مشتری، ۳۰ سیاره بیشتر شبیه اورانوس و نپتون و حدود ۱۹ سیاره، مانند سیارات منظومه شمسی همچون زمین، مریخ، زهره و عطارد، سنگی هستند. ۱۵ سیاره دیگر مستقیما سیاره های فراخورشیدی غول پیکر گازی هستند که به اندازه کافی دور از ستاره میزبان خود می چرخند که می توانیم با جیمز وب از آنها عکس بگیریم.
لوترینگر اضافه کرد: بطور کلی، سیارات غول پیکر داغ، ساده ترین راه تشخیص و مطالعه را دارند، برای اینکه بزرگ و درخشان هستند. به این علت است که جیمز وب در حقیقت بیشترین زمان متمرکز بر سیارات فراخورشیدی را صرف تماشای سیارات غول پیکر کرده است.
این محقق توضیح داد که بااینکه انتظار نمی رود این سیارات غول پیکر دارای حیات باشند، اما به علت این که اتمسفر آنها محیط سختی دارد، جالب هستند و دمای تعدادی از آنها به حدود ۴۲۳۰ درجه سانتی گراد می رسد.
لوترینگر اضافه کرد: ما همین طور فکر می نماییم که درک نحوه رفتار سیارات غول گازی بطور کلی می تواند به ما در درک منظومه شمسی خودمان و نحوه ایجاد آن کمک نماید.
جیمز وب به دو دلیل اصلی در یافتن و مطالعه سیارات فراخورشیدی خوب عمل کرده است.
اول اینکه، آینه نسبتا بزرگ ۶.۴ متری آن قادر می باشد فوتون های زیادی را برای مشاهده اجرام خیلی کم نور، مانند سیارات کوچک جمع آوری کند. لوترینگر توضیح داد: داشتن آینه بزرگ همین طور به این معنا است که می تواند اجسامی را که بسیار نزدیک به هم هستند شناسایی کند، که بطور ویژه هنگام جستجوی سیارات با تصویربرداری مستقیم، مفیدست.
این محقق افزود که دومین مزیت جیمز وب این است که برای رصد کیهان در نور مادون قرمز طراحی شده است.
این بدان معناست که جیمز وب به کل منطقه ای از طیف الکترومغناطیسی حساس است که تلسکوپ های زمینی یا تلسکوپ فضایی هابل به آن حساس نیستند. منطقه مادون قرمز جایی است که ما می توانیم مولکول هایی مانند دی اکسیدکربن و متان را اندازه گیری نماییم.
بدین سبب ترکیب این دو عامل است که جیمز وب را به چنین تاسیسات منحصر به فردی تبدیل می کند.
دستاوردهای جیمز وب از سیاره های فراخورشیدی یک امتیاز است
همه علم سیارات فراخورشیدی جیمز وب درخشان است، اما جیمز وب در حقیقت برای مطالعه سیارات فراخورشیدی طراحی نشده بود. توانایی های آن فراتر از رصد جهان اولیه و دور، برای دانشمندان اعجاب انگیز بوده است.
هدف اولیه جیمز وب شناسایی کهکشان های دوردست بود! اما معلوم شد که همان نوع تلسکوپی که در یافتن کهکشان های دوردست خوب است، دقیقا همان چیزی است که ما برای توصیف جو سیارات فراخورشیدی دور نیاز داریم.
بااینکه طراحی جیمز وب عمدتاً توسط علم کهکشانی انجام شده است، لوترینگر کار مهندسان خودرا ستایش می کند چونکه کار بزرگی را در گسترش علومی که تلسکوپ می تواند بوسیله حالت ها و روزنه های مشاهده جدید انجام دهد، انجام داده اند؛ پیشرفت هایی که جامعه سیارات فراخورشیدی از آن حداکثر بهره را برده است.
لوترینگر می گوید: من فکر می کنم پیشرفت های کوچک زیادی وجود داشته است که به یک تغییر پارادایم در نحوه نگاه ما به تعدادی از این منظومه های سیاره ای منجر می شود.
وی اظهار داشت: حال می توانیم طیف های اندازه گیری شده این سیارات را به دست آوریم و تنها به گفتن این حرف اتکا نکنیم که «اینجا آب وجود دارد و دی اکسید کربن آنجاست»، بلکه می توانیم درباره ی فضای داخلی سیارات بیاموزیم. ما می توانیم ببینیم که آیا جو درحال مخلوط شدن است یا این که سیاره بطور جزر و مدی گرم شده است یا خیر.
بااینکه لوترینگر در ۱۰ برنامه تحقیقاتی جیمز وب شرکت داشته است و همین طور به عنوان نویسنده مشترک در ۲۰ مقاله ظاهر شده است، او مشکلی در انتخاب مطالعه مورد علاقه خود ندارد.
او می گوید: تحقیقات مورد علاقه من در مورد سیاره فراخورشیدی احتمالاً برنامه Early Release Science در مورد WASP-۳۹b بوده است.
WASP-۳۹b جهانی به اندازه زحل با جرم کمتر از یک سوم جرم مشتری است که در فاصله ۷۵۰ سال نوری از ما قرار دارد.
داده های WASP-۳۹b از جیمزوب همین طور مجموعه ای از داده های منحصربه فرد را نشان می دهد؛ برای اینکه لاترینگر و همکارانش این سیاره را با تمام ابزارهای جیمز وب مشاهده نمودند.
لاترینگر می گوید: در پایان، ما مواردی را در WASP-۳۹b پیدا کردیم که انتظارش را داشتیم مانند آب و دی اکسید کربن و چیزهایی پیدا کردیم که انتظارش را نداشتیم مانند دی اکسید گوگرد تولید شده به روش فتوشیمیایی.
در مورد آینده سیارات فراخورشیدی، لاترینگر توضیح داد که بسیار هیجان زده است و اضافه کرد: تاکنون، ما بر مطالعات سیاره به سیاره متمرکز بوده ایم، اما حال آغاز به ساختن نمونه بزرگی از سیارات کرده ایم که به ما در مورد نحوه رفتار این سیارات اطلاعات می دهند.
منبع: راستابلاگ
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب