مهم ترین اثری که در مهاجرت شکل گرفت
حسن ذوالفقاری با بیان مزیت ها و بدی های مهاجرت برای شاعران و نویسندگان به اثری که بگفته او مهم ترین اثر عرفانی و ادبی ایران - بلکه جهان - است که در مهاجرت شکل گرفته اشاره می کند.
این استاد زبان و ادبیات فارسی اعزامی ایران به چین در گفت و گو با ایسنا درباب نمود مهاجرت در ادبیات، و تغییر در شیوه نگاه نویسندگان و شاعران به مقوله مهاجرت در آثار ادبی اظهار نمود: مهاجرت نویسنده یا شاعر یا خودخواسته است یا به ناگزیر. درهرحال مزیت چنین شاعر و نویسنده ای این است که می تواند به دور از دغدغه های مسائل داخلی و سانسور و نگرانی سخن بگوید. در این صورت البته مشکل چنین ادبیاتی دور بودن از دسترس خواننده است. اما غربت اگر برای هرکس گزنده باشد برای نویسنده و شاعر و هنرمند البته دردناک تر است.
وی در عین حال با اشاره به اینکه بدی غربت آنست که نویسنده و شاعر را از واقعیت های اجتماعی دور نگاه می دارد و اثر شاعر و نویسنده با حقایق اجتماعی ممکنست تطابق نداشته باشد، اظهار داشت: البته با گسترش فضای مجازی خواننده و نویسنده به هم نزدیک تر شده اند. باتوجه به حجم زیاد مهاجرت در سالهای اخیر سهم قابل توجهی به این دسته از پدیدآورندگان ادبیات اختصاص یافته و این نکته مبین آنست که باید در تحولات تاریخ ادبیات ایران در نیم قرن اخیر توجه ویژه ای شود. در تحقیقات دانشگاهی هم این مساله باید مدنظر باشد.
ذوالفقاری اضافه کرد: طبعا نگاه شاعران و نویسندگان مهاجرت از این منظر که از دور شاهد وقایع و حوادث اجتماعی هستند البته متفاوت می باشد. درون مایه و مضمون این آثار نیز اغلب مسائل غربت و دوری از وطن و از این قبیل است. از وجهی دیگر و با نگاه مثبت این شاعران و نویسندگان سفیران معرفی آثار ادبی به جهانیان هستند. امروزه ادبیات فارسی کلاسیک و مهاجر در دانشگاه ای دنیا را همین استادان مقیم اداره می کنند و این امتیازی است.
این استاد زبان و ادبیات فارسی با اشاره به اینکه مهاجرت می تواند گاه اثرات مثبت بر روند ادبیات بگذارد، بیان کرد: ادبیات فارسی بواسطه تاثیر مسائل اجتماعی و حملات و ناآرامی ها همیشه با این نوع مهاجرت ها و شکل گیری آثار ممتاز مواجه بوده است. مولانا بر اثر حملات مغولان به آسیای صغیر مهاجرت کرد و مهم ترین اثر عرفانی و ادبی ایران - بلکه جهان - در مهاجرت شکل گرفت. جمالزاده، پدر داستان نویسی نوین نخستین داستان کوتاه فارسی را در مهاجرت خلق کرد. در عصر صفوی بسیاری شاعران و نویسندگان به هند مهاجرت کردند و انبوهی از آثار ادبی را در مهاجرت آفریدند. همگی مایه غنای ادبی و سبب رونق این نوع ادبی شدند.
وی در ادامه متذکر شد: امروزه نیز آن دسته از شاعران و نویسندگان که به طوع و رغبت یا ناگزیر جلای وطن کرده اند، قسمتی از ادبیات را رقم زده اند که در کنار ادبیات درون کشور قابل بررسی و مطالعه است.
حسن ذوالفقاری همین طور سبک هندی را نتیجه مهاجرت دانست و اظهار نمود: از نویسندگان معاصر جز هدایت می توان به چوبک و بزرگ علوی اشاره نمود. اصلا سبک هندی نتیجه مهاجرت و رهاورد شاعران مهاجر است. بدین سبب ادبیات مهاجرت همیشه به رونق ادبیات فارسی کمک کرده است.
وی در عین حال اظهار داشت: البته خوبی ادبیات مهاجرت در ایران آنست که اغلب آثار این نویسندگان و شاعران در ایران منتشر می شود و در بوته نقد قرار می گیرد. حلقه هایی از این نویسندگان در تبعید و یا در غربت تشکیل می شود و این جریان ادبی زنده است. ما نویسندگانی هم داریم مثل هوشنگ گلشیری و عباس معروفی که تجربه هر دو نوع ادبیات در وطن و غربت را داشته اند. باید تفاوت نگاه را در مطالعه هر دو دسته آثار این نویسندگان دید و مقایسه کرد.
ذوالفقاری در آخر و در پاسخ به پرسشی درباب وضعیت ادبیات مهاجرت در چین نیز بیان کرد: در چین مهاجرت اقتصادیست و دیده نشده نویسندگان و شاعران به این کشور مهاجرت کنند و این بحث منتفی است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب