محققان ایرانی بررسی كردند
تجربه سالمندان از احساس ناهنجار طردشدگی
به گزارش راستابلاگ سالمندان، سرمایه های اجتماعی هر سرزمینی هستند که بایستی برای بهبود وضع زیستی آنها اقدامات صحیحی صورت گیرد. محققان کشور دراین باره پژوهشی را انجام داده اند که در آن، تجربه این افراد در مورد احساس ناهنجار طردشدگی مورد بررسی قرار گرفته است.
به گزارش راستابلاگ به نقل از ایسنا، افزایش امید به زندگی منجر به افزایش طول عمر و بالارفتن آمار سالمندان در جهان شده است. امروزه با احتمال بیشتری میتوان پیش بینی نمود که عده کثیری از افراد، رسیدن به سن سالمندی یا به زعم برخی محققان، سن سوم زندگی خویش را با سلامتی و فراغت شروع کنند و بر همین مبنا این گروه، درحال تبدیل شدن به قشری اجتماعی و اثرگذار هستند. سالمندی بنا به تعریف انجمن تغذیه آمریکا، به تغییرات فیزیولوژیکی طبیعی و پیش رونده و غیرقابل بازگشت اطلاق می شود. ازنظر اجتماعی، پیری را دورانی از زندگی می دانند که شخص قادر به ادامه زندگی خود به صورت مستقل نبوده و محتاج به کمک دیگران است.
افزایش در تعداد افراد سالمند، بنا بر نظر متخصصان با تغییرات در ارزش های اجتماعی و سبک زندگی همراه بوده است و در پاره ای از موارد، منجر به طرد آنها از سوی اعضای خانواده و روی آوردن آنان به انتخاب زندگی تنها و مستقل شده است. بی اعتنایی و آزار نسبت به سالمندان نشان دهنده زیربنای فرهنگی است که مجموعه ای از برداشت های منفی درباره سالمندان را به ما منتقل کرده است. خیلی از اندیشمندان معتقدند که طرد اجتماعی یک فرآیند پویا و نظام مند است و نهادهای اجتماعی جامعه در این امر دخیل هستند. طرد اجتماعی به طور عمده بر مسائل رابطه ای نظیر پیوندهای اجتماعی ضعیف یا فقدان پیوندهای اجتماعی با خانواده، دوستان، اجتماع محلی، نهادها و یا به طورکلی جامعه ای که فرد به آن متعلق می باشد درکنار مشارکت اجتماعی ناکافی، بی قدرتی و فقدان یکپارچگی متمرکز است.
این موضوع، دستمایه گروهی از پژوهشگران کشور از دانشگاه یام نور و دانشگاه تهران قرار گرفته تا در مورد ابعاد آن مطالعه ای را انجام دهند. در این مطالعه، تجارب زیسته زنان سالمند تنها از رهاشدگی و طرد مورد بررسی قرار گرفته شده است.
در این راستا، محققان از مشارکت برخی از زنان تنهای 60 سال به بالا ساکن شهر بوکان در استان آذربایجان غربی بهره برده و با استفاده از مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته اطلاعات مورد نیاز خویش را فراهم آورده اند.
نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان داد هرچند که زندگی تنهایی و مستقل زنان سالمند، با هنجارهای بومی ناسازگار است، ولی تغییرات ساختاری و ارزشی خانواده منجر به حاشیه ای شدن و گسترش این قشر از زنان شده است که البته در ضمن مسائل و مشکلاتی که در خود دارد، واجد مزایای حمایتی محله ای است.
امیر ملکی، محقق و جامعه شناس گروه علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور تهران و همکارانش دراین باره می گویند: «در این پژوهش، از مجموع مصاحبه ها، 12 مفهوم اولیه استخراج و به شیوه انتزاعی در 5 مقوله دسته بندی شدند که شامل احساس رهاشدگی، احساس طردشدگی، احساس تنهابودگی، نگرانی از ذلیلی و سرباری و نگرانی از مردن در تنهایی بودند».
به بیان آنها، «طرد و انزوای این گروه از زنان با نظریه روابط و شبکه های اجتماعی قابل تبیین است. بر طبق این نظریه، هرچه افراد به شبکه های بزرگ تر و متنوع تری متصل باشند، حمایت های مادی و عاطفی بیشتری دریافت می کنند. باآنکه بر مبنای مطالعات پیشین و ایضاً این مطالعه، شبکه خانوادگی ازجمله مهم ترین شبکه های حمایتی زنان بوده است، اما همه زنان از این شبکه، حمایت برابری دریافت نمی کردند».
طبق این یافته ها، شبکه خانوادگی بعضی از زنان گسترده تر و از وضعیت اقتصادی بهتری برخوردار بود که تاثیر مستقیمی در نوع حمایت ها داشته است. از سوی دیگر، بعضی از زنان، از وجود دیگرانی مهم در شبکه اجتماعی خود سخن می گفتند و حمایت های مالی از آنان دریافت می کردند. این افراد، شامل افراد خیر و یا از آشنایان قدیمی فرد بودند.
ملکی و همکارانش اعلام نموده اند: «علاوه بر این ها، شبکه همسایگی هم از اولویت و اهمیت بالایی در این خصوص برخوردار می باشد. زنان سالمندمورد مطالعه با عنایت به زمینه فرهنگی و اجتماعی موجود و این که هنوز به مقدار زیادی روابط سنتی در جامعه برقرار است، توانسته بودند از شبکه همسایگی و محله ای خدمات زیادی دریافت کنند».
بر این اساس، امنیت روانی، کمک مالی، کمک فنی و تجهیزاتی، حمایت های عاطفی و غیره ازجمله خدماتی است که محله به زنان سالمند مورد مطالعه عرضه کرده است که جایگزینی مهم برای حمایت های خانوادگی و نهادی به شمار می آید.
با این حال، به نظر می آید حفظ این سرمایه های پرارزش و کمک به آنها در جهت داشتن زندگی بهتر و احساس متعالی تر، توجه بیشتری را از جانب خانواده و نهادهای مربوطه می طلبد.
این یافته ها در چارچوب یک مقاله علمی پژوهشی در فصل نامه«رفاه اجتماعی» وابسته به دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی و مرکز تحقیقات مدیریت رفاه اجتماعی انتشار یافته اند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب