درست بنویسیم و درست بخوانیم، ۱۰
نگاهی به اشکال های گفتاری و نوشتاری امروز
به گزارش راستابلاگ قزوین دکتر هادی انصاری، تحصیلکرده دکترای زبان و ادبیات فارسی، در مقاله خود با عنوان «درست بنویسیم و درست بخوانیم» که آنرا در اختیار ایسنا قرار داده است، می نویسد: درباره درست خواندن و گفتن و نوشتن، تا حالا بسیار گفته اند و نوشته اند و شنیده ایم و خوانده ایم؛ ولی کافی نیست. پاسداشت زبان فارسی و برطرف نمودن اشکال ها، نمی تواند به چندنوشته، برنامه، کتاب و جزوه منحصر باشد و اگر هر روز هم یادآوری شود، تکراری نخواهد بود و تأثیرخود را خواهد گذاشت.
بدین منظور بر آن شدیم تا برخی اشکال های رایج امروزی را که در گفتار و نوشتار مردم، فراوان دیده و شنیده می شود، یادآوری و اصلاح نماییم تا شاید بتوانیم در راه درست خواندن و درست نوشتن واژه ها، اصطلاح ها، عبارت ها و درنهایت برای پاسداشت زبان فارسی قدمی برداریم.
حرف (پ)
پُرتِقال / پُرتِغال
پُرتِقال، با (ق) نام میوهٔ مشهور است و پُرتِغال، با (غ) نام کشوری در اروپای غربی است. بهتر است هرکدام با املای درست خود نوشته شوند.
پولِ خُرد / پول خورد
(خُرد) درزبان فارسی صفت است. به مفهوم کوچک، ریز، ریزه، ریزشده، و اندک و کم بهاست. (خورد) فعل ماضی ساده، ساخت سوم شخص مفرد است یا همان بُن ماضی ازمصدر (خوردن). خُرد در معنای کوچک و ریز در واژه هایی مانند: خُرد اندام، خُردسال و خُردشده به کار می رود. پول خُرد نیز ازاین دسته است. یعنی پولی که به لحاظ ارزش، کم بهاست و وقتی که سکّه رایج بود، به سکه های کم ارزشتر، (پول خُرد) گفته می شد. گاهی (پول خورد) می نویسند که نادرست است. خورد در واژه هایی مانند: خورد وخوراک، زد وخورد، خوردوخوراب، بازخورد و... دیده می شود. فعل (خورد) با صفت (خُرد) هم آوایی دارند ولی در نگارش متفاوتند. پس به املای آنها باید توجه کرد.
پیش غازی، مُعَلَّق بازی / پیش قاضی معلق بازی
بسیاری ازحروف در زبان فارسی هم آوایی دارند: (ح، ه)، (س، ص)، (ق، غ)، (ت، ط)، (ز، ذ، ض، ظ) و (ء، ع) به همین سبب خیلی از واژه وترکیب هانیز هم آوا می شوند. یعنی از نظرشنیداری وصوتی، همصدا یا هم آوایند، ولی درنگارش متفاوتند. این هم آوایی موجب ایجاد غلط املایی می شود. مانند همین مَثَل و حکمت: (پیش غازی، مُعلّق بازی)، که اغلب هنگام نگارش (پیش قاضی) می نویسند.
درصورتی که (پیش غازی) درست است. غازی، اسم فاعل از ریشهٔ (غ ز و) در عربی علاوه بر معنای جنگجو، به مدلول ریسمان باز و معرکه گیر است. (پیش غازی، مُعَلَّق بازی) یعنی اینکه در حضور معرکه گیر و ریسمان باز که در هنرهای مختلف ماهر و مجرّب است، مُعَلّق زدن، کار بسیار ناچیز و بی اهمیتی است. به عبارتی دیگر در حضور چنین استاد کاملی، این کارها پیش پا افتاده و سبک است و هنر محسوب نمی گردد. بیشتر مردم این ترکیب را مانند برخی ترکیب های دیگر، شنیده اند ولی ننوشته اند. به همین سبب موقع نوشتن (غازی) را با (ق) و (ض) می نویسند: (قاضی). لازم است با املای درست آن (غازی) نوشته شود. البته گاهی حرف (و) درمیان می آورند و سؤالی می کنند: (پیش غازی و مُعَلَّق بازی؟) که شکلی دیگر از همین مثَل است و ایرادی ندارد.
منبع: rastablog.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب