پیوند عمیق آب و نیایش

پیوند عمیق آب و نیایش

اصفهان به باور یکی از اعضای انجمن بین المللی ایران شناسی، بین جشن تیرگان، آیین های باران خواهی، نماز باران، آب طلبان، آب ریزان و آب پاشان، پیوندی برقرار است و ریشه‌ی همه‌ی آنها به شکرگزاری از ایزد و پناه بردن به او، از شر بلای بزرگ خشکسالی بازمی گردد.



عباس قنبری عدیوی به ایسنا می گوید: در گاه شمار ایرانی، سیزدهمین روز هر ماه تیر یا تیشتر نام داشته و چون یکی شدن نام ماه و روز در طول سال، بهانه‌ی برگزاری جشن هایی برای پیشینیان ما بوده؛ روز تیر از ماه تیر را موعد برگزاری جشن تیرگان می دانسته اند.

او ادامه می دهد: تیر یا تیشتر در فرهنگ ایرانی نماد ایزد یا فرشته‌ی باران است و از آنجائیکه دیو و دشمن ایران، خشک سالی تعریف شده، آب و باران به سبب رابطه‌ی مستقیمی که با حیات و زایندگی دارند در این فرهنگ، عنصری مقدس به شمار می روند.

این مدرس دانشگاه، با اشاره به وفور ضرب المثل های در رابطه با آب، معماری وابسته به آب (آب انبار، یخچال و...) شیوه‌ی استخراج آب از زمین (قنات، کاریز) و هم چنین آیین های پیوسته با این عنصر در ایران (تیرگان، آب پاشان و... )، ضرورت پرداختن به اهمیت آب در فرهنگ عامه را یادآور می شود.

قنبری عدیوی، درباره‌ی یکی از آیین های وابسته به آب که به مناسبت جشن تیرگان اجرا می شده، توضیح می دهد: در گذشته، آیین های مربوط به جشن تیرگان از شش روز قبل شروع می شده و در یکی از آیین ها، وقتی چاه یا قنات و چشمه ای خشک می شود، دختر دوشیزه ای را به عقد چاه درمی آورند و براین باورند که با این کار چاه، از خشکی نجات پیدا می کند. هنوز هم این آیین در بعضی سرچشمه ها اجرا می شود.

عضو انجمن بین المللی ایران شناسی می گوید: وجود بناهایی با کارکرد مذهبی در کنار چاه ها و رودخانه ها، هم چنین شیرهای سنگی، بیان کننده پیوند عمیق آب و نیایش در فرهنگ ایرانی است و حتی در آیین های بعد از میترا نیز، ضرورت شست وشوی اعضای بدن با آب، قبل از نیایش دیده می شود.

او تصریح می کند: در حوزه‌ی فرهنگ مطالعات ایران شناسی، بر افزایش توجه ایرانیان به هویت فرهنگی و تقویت انسجام جامعه از این رهگذر تاکید می شود و جا دارد یادآور شوم که چون به روایتی در روز سیزدهم تیرماه آرش کمانگیر تیر خودرا برای تعیین مرز ایران و توران پرتاب کرده، پرداختن به جشن تیرگان فرصتی برای تقویت حس وطن دوستی نیز هست.

قنبری عدیوی، با بیان یکی از آیین های زنانه‌ی مربوط به جشن تیرگان توضیح می دهد: در بعضی مناطق ایران در این روز، دختر دوشیزه ای را با یک کوزه سر چشمه می فرستادند و بعد، هر کس هر چه داشت درون این کوزه می ریخت. در مرحله‌ی بعد، افراد پای یک درخت جمع می شدند، شعر «غم بره شادی بیاد، محنت بره روزی بیاد، خوشه‌ی مروارید بیاد، باد بیاد بارون بیاد» را می خواندند. آنها یکی یکی اشیای داخل کوزه را بیرون می آوردند و به این ترتیب، هر کس پاسخ نیت خودرا می گرفت.

به باور عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه‌ رهنگیان، بین آیین های تیرگان، باران خواهی، نماز باران، آب طلبان، آب ریزان و آب پاشان پیوندی برقرار است و ریشه‌ی همه‌ی آنها به شکرگزاری از ایزد و پناه بردن به او از شر بلای بزرگ خشکسالی باز می گردد.

او خاطر نشان می کند که اسطوره ها، ریشه در باورهای مذهبی دارند و وقتی در جشن تیرگان، صحبت از رویارویی دیو خشک سالی با باران می شود، می توان از آن رویارویی جلوه های منفی انسانی با جلوه های مثبت را نیز برداشت کرد؛ چنان که کوروش، از خدا می خواهد ایران را از دروغ و خشک سالی محافظت کند و در این جمله، به بزرگ ترین خطرهای درونی و بیرونی ای که ایران را تهدید می کند اشاره شده است.

عضو انجمن بین المللی ایران شناسی، در ادامه، درباره‌ی ارتباط جشن تیرگان با قلم می گوید: جشن تیرگان ۱۳ تیرماه و روز قلم ۱۴ تیرماه است. از قدیم نیز جشن تیرگان جشن تقدیر از قلم بوده چونکه همانطور که وفور آب و باران، خشک سالی را ریشه کن می کند، قلم نیز، خشک سالی اندیشه و دیو جهالت را از بین می برد.




1400/04/14
10:02:02
5.0 / 5
1031
تگهای خبر: بین المللی , دانشگاه‌ , فرهنگ
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)

تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب
لطفا شما هم نظر دهید
= ۷ بعلاوه ۵