در یك پژوهش اقتصادی تاریخی بررسی شد
از قحطی بزرگ بعد از اشغال تهران تا كوتاه شدن قد افراد
بررسی های یک مطالعه نشان داد که قحطی بزرگ بعد از اشغال تهران در شهریور 1320، سبب شده قد افرادی که در آن زمان در دوران جنینی بوده اند، حدود 1.1 سانتی متر کم تر شود.
به گزارش راستابلاگ به نقل از ایسنا، اینکه رویدادهای کودکی و مهم تر از آن جنینی، می توانند پیامدهایی در طول عمر افراد داشته باشند، موضوعی است که به خوبی ثابت شده است. فرضیه «ریشه جنینی» یکی از فرضیاتی است که اقتصاددانان به آن توجه دارند. این فرضیه می گوید که دوره ۹ ماهه جنینی، مهم ترین دوران زندگی فرد است و اثرات قابل توجهی بر سلامت و سرمایه انسانی دارد.
یکی از عوامل علاقه اقتصاددانان به این فرضیه این است که پدیده های رایجی مانند زلزله، سیل و بحران های اقتصادی، خصوصاً در کشورهای در حال توسعه وجود دارند، که بطور بالقوه می توانند سرمایه انسانی کودک ِ در شُرُف تولد را تحت تاثیر قرار دهند.
با وجود اینکه شواهد محکمی پیرامون فرضیه ریشه های جنینی وجود دارد، در ایران پژوهشی در مورد تاثیر رویدادهای تاریخی بعنوان یک شوک، بر سلامت یا تشکیل سرمایه انسانی، انجام نشده است.
با توجه به این موضوع؛ پژوهشگران با انجام یک مطالعه به این پرسش پاسخ دادند که آیا یک شوک تاریخی مانند اشغال ایران در شهریور ۱۳۲۰ و قحطی ناشی از آن می تواند تا آستانه ۷۰ سالگی سلامت افراد را تحت تاثیر قرار دهد؟
شواهد تاریخی وجود دارد که از سال ۱۳۱۹ یک دوران سخت همراه با شوک تغذیه ای، به سبب افت محصولات خصوصاً در بخش کشاورزی شروع شده و از سوم شهریور ۱۳۲۰ همزمان با اشغال ایران توسط متفقین، به اوج خود رسیده است. این شرایط سخت در شهر تهران دست کم تا آذرماه ۱۳۲۱ ادامه داشته و قیامی به نام «بلوای نان» به ثبت رسیده است.
یک مطالعه تاریخی از اقتصاد ایران نشان داده که بعد از اشغال ایران توسط متفقین، حدود یک دهه طول کشیده است تا سرانه تولید ناخالص داخلی به سطح پیش از اشغال برگردد.
در این پژوهش متولدان دوره زمانی ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۲، با افراد متولد در بازه های زمانی قبل و پس از این دوران سخت، یعنی متولدان ۱۳۱۸ تا ۱۳۲۰ و متولدان ۱۳۲۲ تا ۱۳۲۴ که در دوره جنینی از این دوره گریخته اند، از نظر قد مقایسه شدند.
اطلاعات مورد نیاز این تحقیق در مهر ماه سال ۱۳۹۰ بوسیله پرسش نامه ای با عنوان پیمایش «سنجش عدالت در شهر تهران دور دوم» جمع آوری شدند. این پیمایش توسط سازمان بهداشت جهانی و مرکز توسعه سلامت طراحی شده و توسط شهرداری تهران اجرائی شد.
در این پژوهش بصورت تصادفی ۳۳ هزار و ۹۱۵ خانوار، شامل ۱۱۸ هزار و ۴۶۴ نفر از خانوارهای ۲۲ منطقه شهر تهران، مورد بررسی قرار گرفتند. باتوجه به اینکه تاریخ تولد ۲۲هزار و ۳۵۰ نفر گزارش نشده، در نتیجه ۹۶ هزار و ۱۱۴ نفر بررسی شدند.
افراد شرکت کننده در این پژوهش به سه گروه تقسیم شدند:
۱. گروه در معرض شوک: گروهی که برمبنای تاریخ تولد، دوران جنینی آنها با دوران قحطی سخت هم پوشانی داشته است (تاریخ تولد بین شهریور ۱۳۲۰ تا شهریور ۱۳۲۲) که تعداد آنها ۹۸۷ نفر بود.
۲. گروه کنترل پیشینی: گروهی که تولد آنها در فاصله زمانی دو ساله مشابه پیش از قحطی بوده است. یعنی متولدان شهریور ۱۳۱۸ تا شهریور ۱۳۲۰ که تعداد آنها ۸۲۰ نفر بود.
۳. گروه کنترل پسینی: گروهی که تولد آنها بعد از دوران سخت قحطی و در فاصله زمانی از مهر ۱۳۲۲ تا شهریور ۱۳۲۴ بوده و تعداد آنها ۱۰۲۴ نفر بود.
بررسی تمامی متغیرهای در دسترس موثر بر قد در هر سه گروه نشان داد که با وجود آن که جز سن، سایر خاصیت های اقتصادی و اجتماعی سه گروه؛ شامل جنسیت، تحصیلات پدران و رسته کاری پدران تفاوت معناداری ندارند، ولی قد افراد بعنوان شاخصی از سلامت در گروه در معرض شوک، به طور متوسط حدود ۱.۱ سانتی متر از دو گروه دیگر کوتاه تر است.
همچنین این نتایج نشان داد که تاثیر شوک در ۹ ماهه جنینی، بیش از دو سال اول زندگی است. برای اینکه گروهی که قبل از شوک بجای دوره جنینی در دو ساله اول زندگی به همین شوک گرفتار شده اند، حتی با توجه به این که در زمان انجام بررسی مسن تر بودند، قد بلندتری داشتند.
محققان این مطالعه می گویند: «اثر اندازه گیری شده یک سانتی متری در این پژوهش از خیلی از مطالعات پیشین بیش تر است. در پژوهش های صورت گرفته، فقط قرار گرفتن در معرض یک قحطی بسیار سخت، اثر بزرگ تر از این اثر داشته است». برای مثال قحطی سالهای ۱۹۵۹ تا ۱۹۶۱ در چین، موجب کاهش ۱۷ میلیمتری قد زنان حدود ۳۲ ساله ای که در سال تولد خود در معرض قحطی قرار بوده اند، شده است.
به گفته پژوهشگران این تحقیق؛ این پژوهش حاوی پیام های سیاستی برای مادران باردار، سیاست گذاران و مجریان سلامت و رفاه، در اهمیت دوره جنینی در تشکیل سلامت و سرمایه انسانی است.
در انجام این مطالعه یدالله دادگر و محمد نوفرستی؛ پژوهشگران دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی دانشگاه هید بهشتی، محمد وصال؛ پژوهشگر دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف و محمدعلی مختاری؛ پژوهشگر و دانشجوی دکتری اقتصاد توسعه دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه لوگانو سوییس، با یکدیگر مشارکت داشتند.
یافته های این پژوهش بصورت مقاله علمی با عنوان «اثر پایدار شوک اشغال ایران در شهریور ۱۳۲۰ بر قد افراد در تهران» در فصل نامه علمی پژوهشی برنامه ریزی و بودجه، انتشار یافته است.
منبع: راستابلاگ
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب