از قیام اهالی طالقان مقابل حكومت عباسی تا كوشش برای عروسی در عید غدیر
به گزارش راستابلاگ یك البرز پژوه از وجود 13 رسم تاریخی در استان البرز برای عید غدیر آگاهی داد و اظهار داشت: عید غدیر و عید نوروز پیوندهای زیادی با یكدیگر دارند كه سبب اشتراك زیادی میان این دو عید شده است.
حسین عسكری در گفت و گو با ایسنا با اشاره به اینكه نكته مهم درباره غدیر تلاقی آن با عید نوروز است، اظهار داشت: با استناد به كتاب «مفاتیح الحیاه» نوشته آیت الله جوادی آملی، واقعه غدیر ۲۷ اسفند روی داده است و سه روز هم بیعت با حضرت علی (ع) طول كشیده كه مصادف با اول فروردین می شود.
وی با اشاره به ۱۳رسم تاریخی در استان البرز برای عید غدیر اظهار داشت: نخستین رسم «تكریم و تجلیل از سادات و بوسیدن دست سادات ریش سپید» و گفتن جمله عربی؛ «الحمد الله الذی جعلنا من المتمسكین بولایت امیر المومنین و ائمه المعصومین» بوده است.
وی ادامه داد: دومین رسم، «پذیرایی و دادن سكه یا اسكناس منقوش به نام سید» بوده است كه به آن، «ته دخل» یا «ته كیف» می گفتند كه هیچگاه آن پول یا اسكناس را خرج نمی كردند و فقط میان پول های خود برای افزایش بركت نگه می داشتند، در این روز سیدها مانند عید نوروز سفره ای با میوه، شمع، شیرینی و گل می چیدند و از چند روز پیش از عید غدیر همانند عید نوروز خانه تكانی می كردند.
وی سومین رسم را «اطعام» معرفی نمود و اضافه كرد: احسان و خورانیدن بین سیدها و مردم عادی رواج داشته است كه جلوه امروزی آن ایستگاه های صلواتی است كه در سطح شهر می بینیم، البته در این روز به زیارت امام زادگان به خصوص امام زاده یوسف بادامستان و امام زاده هارون جوستان در منطقه طالقان می رفتند كه این رسم قبل از انقلاب هم رواج داشته است و آیت الله طالقانی شخصاً به زیارت امام زاده یوسف بادامستان می رفتند.
عسكری درباب چهارمین رسم اظهار داشت: آیین و رسمی كه از گذشته وجود داشته آیین های مربوط به «عقد و عروسی» است، همچون رسومات این بخش عبارت است از هدیه و عیدی بردن برای نو عروس و تازه داماد است همچون پارچه، لباس، طلا، آجیل و شیرینی كه بسیار مرسوم می باشد، اگر یكی از زوجین و یا هر دو آنها سید بودند تلاش می كردند تا در روز عید غدیر، عقد و عروسی خودرا انجام دهند.
این البرزپژوه با بیان این كه عروسی های عید قربان تا عید غدیر هم بسیار مرسوم بوده و مردم البرز تمایل زیادی برای عروسی در این روز داشتند، افزود: رسم بعدی «پوشیدن جامه عطر آگین و نو» بوده است كه از گذشته بین سادات و غیر سادات البرزی رواج داشته است.
این البرز پژوه، با بیان این كه مردم منطقه ی البرزی به «گرفتن روزه مستحبی» در این روز اعتقاد داشتند، افزود: البرزی ها در این روز، روزه مستحبی می گرفتند و معتقد بودند روزه عید غدیر برابر با تمام عمر انسان است و به تبع روزه افطار هم بسیار مهم بوده و رواج داشته است.
وی رسم بعدی كه البرزیان به آن معتقد بوده اند را «زیارت اهل قبور» معرفی كرد كه مردم در روز عید با رفتن به آرامستان ها برای تازه در گذشته ها و سیدها فاتحه می خواندند و بجای خرما، شیرینی خیرات می كردند و به یكدیگر تبریك می گفتند و افزود: برگزاری جشن شب عید غدیر در تكایا، حسینیه ها و مساجد و همین طور منازل سادات مشهور، خطبه خوانی غدیر و اشعاری در وصف دوده خصوصاً امام علی (ع) هم در این روز برگزار می شده است و همین طور البرزی ها تمایل داشتند تا نذرهای خودرا در روز عید غدیر ادا كنند.
عسكری همین طور «انعقاد پیمان برادری»، یا عقد اخوت با الهام از پیمان برادری پیامبر اعظم (ص) و امام علی (ع) را از دیگر رسومی دانست كه در این روز مردم به آن اعتقاد دارند و اظهار داشت: به این صورت كه دو مرد دارای دوستی صمیمی و علایق معنوی، دست راست خودرا بر هم می گذاشتند و الفاظی خاص به زبان عربی به زبان می آوردند. البته این برادری، برادری نسبی نیست بلكه معنوی است. الفاظ و احكام این پیمان شرعی در كتب فقهی آمده است، یكی از بهترین كتاب های فقهی درباره پیمان برادری، نوشته یكی از علمای البرزی به نام ملا علی قارپوزآبادی است كه در منابع تاریخی به زنجانی و قزوینی هم مشهور است. این فقیه متولد روستای صالحیه شهرستان نظرآباد است و ۱۹ اثر در زمینه كلام، فقه، اصول و علوم قرآنی دارد. وی از فقیهان دوره ناصری است كه دارای رساله عملیه و فتوایی مقابل فئودالیسم و تمایز آن با عقد مزارعه دارد. در ضمن كتاب مفصلی به فارسی درباره عقود اسلامی همچون عقد اخوت به نام صیغ العقود والایقاعات دارد.
او «نام گذاری نوزادان پسر به نام مبارك حضرت علی (ع)» با پسوند و یا پیشوند، «آذین بندی و تمیز كردن معابر و خیابان ها» را از دیگر رسومات البرزی ها برشمرد و اضافه كرد: مردم معتقد بودند كه اسباب كشی در این روز را بسیار خوش یمن می دانستند.
قیام مردم طالقان مقابل حكومت عباسی در روز عید غدیر
عسكری در بخش دیگری از صحبت های خود درباب مقاطع تاریخی حضور سادات در البرز سخن گفت و اظهار نمود: البرز از گذشته منطقه ای راهبردی بوده و بنظر می رسد كه سادات عالی رتبه در قرون اولیه اسلامی برای رسیدن به مناطق ری، دیلمان، طبرستان و خراسان از البرز استفاده می كردند، منطقه طبرستان و دیلمان در قرن سوم و چهارم مركز حكومت شیعی زیدیان در طالقان و مناطق كوهستانی البرز بوده است، سادات برای رسیدن به مناطق تحت نفوذ حكومت شیعی، البرز را انتخاب می كردند كه معمولا در راه توسط عوامل حكومتی، زخمی، مجروح و شهید می شدند، برای مثال طبق كتب تاریخی نخستین علوی كه به منطقه دیلمان خصوصاً طالقان آمد، یحیی بن عبدالله در حدود سال ۱۷۶ هجری قمری است، این علوی فاضل و شجاع كه معروف به یحیی دیلمی است با استفاده از كتب تاریخی و شجره نامه ها، نتیجه یا فرزند نوه امام حسن مجتبی (ع) شمرده می شود.
وی در ادامه صحبت های خود به سركوب قیام یحیی دیلمی اشاره نمود و اضافه كرد: در آن مقطع تاریخی حاكم عباسی، هارون الرشید عباسی بوده كه به فضل بن یحیی برمكی، دستور سركوب قیام یحیی دیلمی را در منطقه طالقان می دهد، برمكی برای فریب یحیی دیلمی ابتدا از در گفت و گو وارد می شود. این گفت و گو در حالی بوده كه برمكی ۵۰ هزار نیروی نظامی با خود به آن منطقه برده بود. طی این گفت و گو در محلی به نام آشب از توابع طالقان قدیم، برمكی امان نامه ای به دیلمی می دهد و یحیی دیلمی هم به او اعتماد می كند. در ادامه، برمكی، یحیی دیلمی را با امان نامه دروغین خلیفه عباسی به بغداد می برد كه در آنجا هارون الرشید نقض پیمان كرده و یحیی دیلمی را به زندان می اندازد. یحیی دیلمی پس از تحمل دو ماه زندان، مظلومانه به شهادت می رسد.
عسكری تاثیر این شهادت بر مردم طبرستان و طالقان را مهم دانست و اضافه كرد: این شهادت در طالقان بازخوردی همانند عاشورا داشت و مردم طالقان سال ها برای یحیی عزاداری می كردند.
این البرز پژوه درباره دیر قبول واقع شدن اسلام توسط مردم دیلمان و طبرستان اظهار داشت: همانطور كه در كتب تاریخی آمده، مردم دیلمان و طبرستان كه شامل مناطق كوهستانی البرز هم می شده، به نسبت دیرتر از سایر نواحی، اسلام آورده اند. دلیلش این است كه اسلام اموی و عباسی را قبول نداشتند اما با حضور یحیی و معرفی اسلام علوی، مردم متوجه تمایزات اساسی اسلام علوی با اسلام اموی و عباسی می شوند. مقاومت مردم این منطقه در مقابل اسلام اموی و عباسی، ثمره خوبی برای آنان داشت، آن هم اینكه بطور مستقیم از آیین زرتشت به مسلمان شیعه علوی پیوستند.
وی ادامه داد: البته از اهمیت منطقه ری نباید گذر كرد، ری منطقه مهمی از نظر اقتصادی، سیاسی، تجاری و در عین حال از مراكز با ارزش علمی و آموزشی شیعه بوده است اما بازهم در راه رسیدن به این منطقه، سادات در منطقه البرز مورد حمله عوامل حكومت قرار گرفته، مجروح یا شهید می شدند.
عسكری بخش بعدی را مربوط به روزگار ولایت عهدی امام رضا (ع) دانست و اظهاركرد: امام رضا (ع)، با اجبار و بعنوان ولایت عهدی به خراسان آورده شد و سادات برای نزدیكی و پیوستن به ایشان از طریق منطقه البرز عبور و به خراسان می رسیدند و در راه مورد حمله عوامل حكومت عباسی قرار می گرفتند. در كتاب ریاض الانساب كه درمورد نسب امام زادگان است گفته شده كه حدود صد نفر از نوادگان امام موسی كاظم (ع) در منطقه ساوجبلاغ و اطراف آن به شهادت رسیده اند. در كتاب دیگری به نام «كنزالانساب» كه منسوب به عالم قرن چهارم هجری قمری، سید مرتضی علم الهدی است، گفته شده؛ امام زاده جعفری كه در پیشوا ورامین است و بارگاهی باشكوه دارد، در ساوجبلاغ مجروح و در آنجا به شهادت رسیده است.
وی در ادامه صحبت هایش درباره حضور سادات در البرز اظهار داشت: در كتاب تاریخ یعقوبی آمده است كه، اهالی طالقان همزمان با مردمان دیلمان، طبرستان و دماوند، در دوران حكومت منصور خلیفه عباسی كه مصادف با دوره امامت امام جعفر صادق (ع) است، مقابل حكومت عباسی قیام كردند. بنظر می رسد این قیام نیز تحت تاثیر حضور سادات در این مناطق و تبلیغات فرهنگی آنان بوده است. در تاریخ یعقوبی آمده كه طی این قیام خونین حدود ۱۱ هزار و ۵۰۰ نفر كشته شده اند.
منبع: راستابلاگ
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب